Skriflesing (Openbaring 21:10, 21:22- 22:5)

¹⁰Hy het my toe deur die Gees na ‘n groot en hoë berg geneem, en aan my die heilige stad Jerusalem gewys wat van God uit die hemel neergedaal het.

²²‘n Tempel het ek egter nie in haar gesien nie, want die Here God, die Almagtige, en die Lam is haar tempel. ²³Ook het die stad nie die son en die maan nodig om haar te verlig nie, want die heerlikheid van God het haar verlig, en die Lam is haar lamp. ²⁴En die nasies sal leef in haar lig, en die konings van die aarde sal hulle heerlikheid na haar toe bring. ²⁵Haar poorte sal bedags nie gesluit word nie, en daar sal ook nie meer nag wees nie. ²⁶Hulle sal die heerlikheid en die eer van die nasies na haar toe bring. ²⁷En niks wat besoedel is, en niemand wat iets gruweliks en vals gedoen het, sal ooit toegang tot haar kry nie, slegs hulle wat opgeteken is in die boekrol van die lewe van die Lam. 22¹Toe het die engel aan my ‘n rivier met die water van die lewe gewys. Dit was helder soos kristal, en het gestroom uit die troon van God en die Lam. ²In die middel, met die hoofstraat aan die een kant en die rivier aan die ander kant, staan die boom van die lewe, wat twaalf keer vrugte dra – elke maand dra dit vrug. En die blare van die boom bring genesing vir die nasies. ³Daar sal geen vloek meer wees nie. Die troon van God en die Lam sal in die stad wees, en sy diensknegte sal Hom dien. ⁴Hulle sal sy aangesig sien, en sy Naam is op hulle voorkoppe. ⁵Daar sal ook nie meer nag wees nie. Die behoefte aan die lig van ‘n lamp en die lig van die son sal nie meer bestaan nie, omdat die Here God hulle sal verlig, en hulle vir ewig en ewig as konings sal heers.

Preek

Openbaring is vol beelde wat oud en nuut vergelyk, wat rof en deurmekaar met perfek en heel vergelyk. Dink aan laasweek toe ons gepraat het oor die see wat ‘n simbool vir pyn kan wees en die nuwe Hemelse Jerusalem wat die onvolmaakte ou aardse Jerusalem vervang. In vanoggend se teks sal julle oplet dat daar ongeloflik baie oor verskillende natuurverskynsels gepraat word. Vandag lees ons gereeld in die nuus van natuurrampe en skade, soos die onlangse vloede in KwaZulu Natal. Ons het ook hierdie jaar oor Paasnaweek ongelooflik baie reën gekry wat positief was in die sin van die droë lande wat water gekry het, maar ook negatief in die sin dat die kerkgebou waarin ons nou sit taamlike erge waterskade gekry het.

Teenoor die beelde van ‘n oorspoelde of verskroeide aarde, ontvang Johannes die Ou-Testamentiese beelde van Esegiël 47 op ‘n nuwe, wonderlike manier. Hy sien hoe die nuwe Jerusalem van God af kom uit die hemel (Op 21:10). ‘n Rivier met water so helder soos kristal stroom uit die troon van God.

Tussen die hoofstraat van die stad en die waterstroom staan die boom van die lewe, ‘n boom wat elke maand vrugte dra. Die boom se blare bring genesing. Dit is ‘n geneesmiddel nie net vir Israel nie, maar vir ál die nasies. Niks wat vervloek was, is nou meer vervloek nie. Die troon van God en die Lam is gevestig in die stad. Die mense dien God. Hulle sien God.

Die tyd dat niemand vir God kon sien en bly leef nie, is nou verby (Eks 33). God se Naam is op die mense se voorkoppe. Die merk van die dier is weg. Die dier is oorwin. Die Here God verlig die stad en die mense deel in die oorwinning oor die donkerte.

So ons lees weer oor die nuwe Jerusalem, die beeld van ‘n oorspoelde aarde (water en see), die boom van die lewe wat elke maand vrugte dra, en ook mense wat nou vir God kan sien, nie meer soos in die Ou Testament waar dit onmoontlik was om God te sien nie. En wie bring al hierdie beelde? Wie teken hierdie prentjie van hoe alles daar lyk? Die Engel van God.

Hierdie is nou alles eintlik ‘n verrassing, veral wanneer ons dink aan die persoonlikheid van die een wat die visioen bring van die Nuwe Jerusalem. Hy is een van die engele wat die sewe bakke gehad het wat gevul was met die laaste sewe plae; en die vorige keer wat ons van so ‘n engel gelees het, was hy die bringer van die visioen van die vernietiging van Babilon. Dis dan buitengewoon dat in Openb 17:1 die uitnodiging van die engel is: “ Kom hierheen, ek sal jou die oordeel wys oor die groot prostituut wat by baie waters bly,” en dat in Openb 21:9 die uitnodiging, miskien selfs van dieselfde engel, is: “ Kom hierheen, ek sal jou die bruid wys, die vrou van die Lam.” Maar kom ons kyk bietjie dieper na al hierdie simbole wat deur die Engel aan Johannes gebring word.

Niemand kan met sekerheid sê waarvoor baie van die simboliek van hierdie hoofstuk staannie. Johannes moes iets bedoel het deur dieselfde engel die draer van sulke verskillende boodskappe te maak. Dit mag wees dat Johannes wil hê ons moet sien dat die dienaar van God nie sy taak kies nie, maar moet doen wat God hom ook al stuur om te doen, en moet spreek watter woord God hom ook al gee om te spreek. Dalk is dit nog ‘n aanduiding dat dit God is wat die inisiatief hier neem, nie mense nie.

So waar het alles gebeur? Wat is die toneel wat die Engel wil skep? Die engel, sê Johannes, het hom in die Gees weggevoer na ‘n hoë berg. Wat hierdie nóg meer interessant maak is dat die engel ook sy eie ervaring beskryf. “In visioene van God het Hy my na die land Israel geneem en my neergesit op ‘n baie hoë berg waarop daar aan die suidekant iets soos ‘n geboude stad was.” (Eseg.40:2). H. B. Swete wys daarop dat dit verkeerd is om dit letterlik op te neem; die opheffing staan vir die verheffing van gees waarin ‘n mens die visioene sien en die woorde hoor wat deur God aan hom gestuur is. 

Nou dat ons die toneel in ons koppe het en kan visualiseer hoe alles vir Johannes gelyk het, kan ons na een van die Engel se beelde aanbeweeg. In Openb 21:22 lê Johannes ‘n unieke kenmerk van die stad van God neer; daarin is geen tempel nie. Wanneer ons onthou hoe kosbaar die tempel vir die Jode was, is dit verstommend. Maar ons het reeds opgemerk dat die stad in die vorm van ‘n perfekte kubus gebou is, wat aandui dat dit self die Allerheiligste is. Die stad het geen tempel nodig nie, want die teenwoordigheid van God is voortdurend daar.

Hier is simboliek wat vir almal duidelik is om te sien. Geboue maak nie ‘n Kerk of liturgie, of regeringsvorm, of metode van ordening tot die bediening nie. Die een ding wat ‘n Kerk maak, is die teenwoordigheid van Jesus Christus. Daarsonder kan daar nie iets soos ‘n Kerk wees nie; daarmee is enige samekoms van mense ‘n ware Kerk. 

Maar die Engel sê nog ‘n ding. Die stad van God het geen geskape lig nodig gehad nie, want God die ongeskape lig was in haar midde. “Die Here,” het Jesaja gesê, “sal as ‘n ewige lig daar wees” (Jes.60:19-20). “In u lig,” het die Psalmdigter gesê, “sien ons lig” (Ps.36:10). Eers wanneer ons dinge in die lig van God sien, sien ons dinge soos dit is. Sommige dinge wat baie belangrik lyk, word as onbelangrik beskou as dit in die lig van God gesien word. Sommige dinge wat toelaatbaar genoeg lyk, word as gevaarlik beskou as dit in die lig van God gesien word. Sommige dinge wat ondraaglik lyk, word gesien as ‘n pad na heerlikheid wanneer dit in die lig van God gesien word. In die Ou Testament is daar klomp sulke beelde. Ek kon 16 van hierdie beelde opspoor, maar ek is seker daar is nog baie meer wat gaan oor God se lig en getrouheid, soos hier in Openbaring verkondig.

Jesaja het ‘n prentjie van die dag wanneer alle nasies na die berg Sion sal optrek om die wet geleer te word en om te leer om in die weë van God te wandel (Jes.2:2-4). God sal ‘n bannier opsteek vir al die nasies (Jes.11:12). Dit is God se woord van voorreg aan Israel: “ Ek gee jou as ‘n lig vir nasies, sodat my heil sal strek tot aan die uiteindes van die aarde.” (Jes.49:6). Die eilande sal op God wag en op sy arm sal hulle hoop gevestig wees (Jes.51:5). Nasies wat God nooit geken het nie, sal na hom toe hardloop (Jes.55:5). Die seuns van die vreemdeling sal leer om God lief te hê en Hom te dien. God sal ander by hom bymekaarmaak (Jes.56:6-8). Dit is Israel se taak om God se heerlikheid onder die heidene te verkondig (Jes.66:19). Die eindes van die aarde word genooi om na God te kyk en gered te word (Jes.45:22). Al die nasies sal in Jerusalem versamel word, en hulle sal dit erken as die troon van die Here, en hulle sal nie meer hardnekkig hulle bose hart volg nie (Jer.3:17). Die heidene sal van die eindes van die aarde af na God toe kom, met belydenis en berou oor die vorige dwalings van hulle weë (Jer.16:19-21). Alle volke, nasies en tale sal die een dien wat soos ‘n mensekind is (Dn.7:14). Almal sal God aanbid, elkeen van sy plek af, ook al die eilande van die heidene (Sef.2:11). God sal aan alle mense ‘n suiwer taal gee waarin hulle Hom met een instemming kan aanroep (Sef.3:9). Alle vlees sal stil wees voor God (Sag.2:13). Baie mense en die inwoners van baie stede sal na Jerusalem kom. Mense van alle rasse en tale sal “aan die kleed van ‘n Jood vasgryp en sê: Laat ons saam met jou gaan, want ons het gehoor dat God met jou is” (Sag.8:20-23). Die dag sal kom wanneer die Here koning sal wees oor die hele aarde; in daardie dag sal daar een Here wees (Sag.14:9). Weereens, Johannes neem aan dat die mense wat Openbaring lees alreeds hierdie verse in hulle koppe het. Dís de agtergrond waarmee Johannes Openbaring skryf. Dís die kulturele raamwerk waarbinne Johannes geleef het toe hy Openbaring neergepen het. Dís die tipe dinge wat ons in gedagte moet hou wanneer ons Openbaring bestudeer. Dit vorm ‘n volledige sirkel; dit begin by die Ou Testamentiese profete, waarvan Openbaring die finale hoofstuk is waar alles bymekaar gebring word.

Johannes dring meer as een keer daarop aan dat daar geen nag in die stad van God sal wees nie. Die ou volke was, soos kinders, bang vir die donker. In die nuwe wêreld sal die skrikwekkende donker nie meer wees nie, want die teenwoordigheid van God sal ewige lig bring. Selfs in hierdie wêreld van ruimte en tyd, waar God is, is die nag so helder soos die dag (Ps.139:12). Johannes skryf dat die donker nie meer daar gaan wees nie en dat die Lam die lig van die stad gaan wees. Hierdie eenvoudige sin het soveel dieper betekenisse as ons die oorsprong en raamwerk van Openbaring in gedagte hou.

H. B. Swete sien hier verdere simboliek. In die stad van God sal daar geen duisternis wees nie. Keer en weer het dit gebeur dat ‘n era van briljantheid gevolg is deur ‘n eeu van duisternis. Maar in die nuwe tyd sal die duisternis weg wees en daar sal niks anders wees as lig nie.

Johannes praat, soos die antieke profete, herhaaldelik van die heidene en hulle konings wat hulle gawes aan God bring. Nou, in hierdie antieke tye het die nasies wel hulle gawes aan die Kerk gebring. Die Grieke het die krag van hul intellek gebring. Vir hulle, soos Plato gesê het, “was die onondersoekte lewe die lewe wat nie die moeite werd is om te lewe nie,” en dus was die ongetoetste geloof die geloof wat nie werd is om te hê nie. Die Grieke het vir ons teologiese denke gebring. Die Romeine was die grootste kundiges in regering wat die wêreld nog ooit gesien het. Hulle het hulle vermoë om te organiseer en te administreer en om reg te formuleer na die Kerk gebring. Wanneer ‘n mens die Kerk binnegaan, moet hulle hul gawe saambring; die skrywer hul krag in woorde, die kunstenaar hul krag in kleur, die beeldhouer hul beheersing van lyn en vorm en massa, die musikant hul musiek, die vakman hul ambag. Daar is geen gawe wat Christus nie kan gebruik nie.

Hoofstuk 21 eindig met ‘n dreigement. Diegene wat die boosheid van hulle weë nie wil aflê nie, word uit die stad van God verbied. Daar is ‘n sondaar wat teen sy wil sondig; daar is ‘n sondaar wat doelbewus sondig. Dit is nie die berouvolle sondaar nie, maar die uitdagende sondaar, wat die stad van God verbied word. Met ander woorde, hulle doen dit eintlik aan hulleself.

Tot dusver was die beskrywing van die buitekant van die heilige stad; nou, in Hoofstuk 22, beweeg die toneel na binne.

Eerstens is daar die rivier van die water van die lewe. Hierdie prentjie het baie bronne in die Ou Testament. Aan sy agterkant is die rivier wat die tuin van Eden natgemaak en vrugbaar gemaak het (Gen.2:8-16). ‘n Ander bron is is Esegiël se prentjie van die rivier wat uit die Tempel gevloei het (Eseg.47:1-7). Die Psalmdigter sing van die rivier waarvan die strome die stad van God bly maak (Ps.46:4). “’n Fontein,” sê Joël, “sal uit die huis van die Here voortkom” (Jl.3:18). “Vars waters,” sê Sagaria, “sal uit Jerusalem vloei” (Sag.14:8). 

Nou hiermee verwant is die prentjie wat so algemeen in die Skrif is van die fontein van die lewe; ons het dit in Openbaring 7:17 en Openbaring 21:6 gelees. Dit is Jeremia se klag dat die volk God verlaat het wat die fontein van lewende water is om vir hulleself stukkende bakke uit te kap wat geen water kan hou nie (Jer.2:13).

Die mond van ‘n regverdige is ‘n fontein van die lewe (Spr.10:11). Die leer van die wyse is ‘n fontein van die lewe (Spr.13:14). Die vrees van die Here is ‘n fontein van die lewe (Spr.14:27). Wysheid is ‘n fontein van die lewe vir hom wat dit het (Spr.16:22). By God, sê die Psalmdigter, is die fontein van die lewe (Ps.36:9). H. B. Swete identifiseer die rivier van die lewe met die Gees. In die Vierde Evangelie sê Jesus: “Hy wat in My glo, soos wat die Skrif sê, ‘Strome lewende water sal uit sy binneste vloei'” Johannes gaan voort om te verduidelik: “ Dit het Hy van die Gees gesê wat dié wat in Hom glo, sou ontvang.” (Joh.7:38-39).

Maar dit kan goed wees dat hier iets eenvoudiger is. Diegene wat in ‘n beskawing woon waarin die draai van ‘n kraan koue, helder water in enige hoeveelheid sal bring, kan skaars verstaan hoe kosbaar water in die Ooste was. In die warm lande was en is water letterlik lewe. En die rivier van die lewe kan wel staanvir die oorvloedige lewe wat God vir sy volk voorsien wat daar is om te neem.

Dan beweeg ons na die beeld van die boom van die lewe. Johannes neem sy beeld van die boom van die lewe uit twee bronne – van die boom in die tuin van Eden (Gen.3:6); en nog meer van Esegiël. “Aan weerskante van die stroom, op sy walle, sal allerhande vrugtebome groei. Hulle blare sal nie verwelk nie, en hulle vrugte sal nie opraak nie. Elke maand sal hulle nuwe vrugte dra, want dit is uit die heiligdom wat hulle water vloei. Hulle vrugte sal as voedsel dien en hulle blare tot genesing.” (Es.47:12).

Die boom gee baie en uiteenlopende vrugte. Sekerlik daarin kan ons die simboliek van die vrug van die Gees sien (Gal.5:22-23). In die verskillende vrugte vir elke maand van die jaar mag ons nie gesimboliseer sien dat in die lewe wat God gee daar ‘n spesiale genade vir elke eeu van die wieg tot die graf is nie? Die boom van die lewe is nie meer verbode nie; dit is daar in die middel van die stad vir almal om te neem. Die vrugte daarvan is ook nie tot die Jode beperk nie; sy blare is tot genesing van die nasies. Slegs in die Gees van God kan die wonde en die breuke van die nasies genees word.

Danie Mouton skryf dat dit goed is om te kan uitsien na eendag wanneer God alles hier nuut sal maak; na die dag van die Here wanneer die bome in vrugbare grond sal staan om vir altyd vrug te dra; na die dag wanneer die blare van die boom genesing vir alle volke sal bring.

Maar wat van nou – hier waar miljarde ton kosbare bogrond, wat honderde jare neem om te vorm, elke jaar verlore gaan, en waar goed so mikroskopies klein soos virusse hele nasies bedreig en verwoesting in hospitale en huise saai?

Wat van nou waar vloedwaters verwoes of droogte mens, dier en natuur laat versmag?

Die mense met wie Johannes sy visioen gedeel het, het ook hierdie soort vrae gehad – dit is nie nuwe vrae nie. Johannes deel met hulle, in aansluiting by die profeet Esegiël, die beelde wat hy ontvang het van ‘n nuwe hemel en ‘n nuwe aarde (Op 21) en van die nuwe Jerusalem waar die “troon van God en van die Lam” gevestig word (Op 22). Hy inspireer hulle om met hoop en verwagting te leef. Die oue is verby. Die nuwe het gekom. En dit alles is die werk van God (2 Kor. 5:17).

Sou die mooi prentjie van die kristalhelder water en die rustige boom met sy genesende blare hulle passief maak? Nee, want hulle het geweet die Christelike geloof is nie ‘n “eendag”-geloof nie. Dit is nie ‘n eensydige “hemel”-geloof nie. God gebruik die natuur rondom ons, wat alles God se skepping is, om vir ons hierdie beelde van lewegewende hoop te bring.

Die Christen-martelaar Dietrich Bonhoeffer skryf uit die tronk aan sy vriend Eberhard Bethge dat dit ‘n fout is om die boodskap van Christus te verstaan as ons bevryding van sorge, spanning, vrese en verlange. Die verskil tussen die Christelike hoop en mitologiese hoop is dat Christelike hoop ons na ons lewe op aarde terugstuur, wel op ‘n heel nuwe manier. Christene het geen ontsnappingsroete direk vanuit aardse take en moeilikhede na die ewigheid nie. Soos Christus moet ons die aardse beker leeg drink. Juis wanneer ons dit doen, is die gekruisigde en opgestane Jesus met ons, word ons saam met Hom gekruisig en staan ons saam met Hom op. Christus lê beslag op ons in die sentrum van ons bestaan.

Dink na oor jou eie lewe. Ons verwagting en hoop op Christus vir eendag, stuur ons terug na vandag. Dit stuur ons moedig terug na vandag. Christus het immers reeds gekom. Die “Lam” se liggaam is reeds gebreek. Terwyl ons nou in die laaste dae leef, wag ons aktief op die nuwe stad en die helder rivier. Deur die Gees neem ons reeds deel aan wat Christus kom doen het. Die Naam van God is reeds op ons voorkoppe geskryf. Ons deel reeds in die oorwinning oor die sonde en die dood. So neem dit vir jouself.

Daarom kan ons stry, onsself verset teen dit wat verkeerd en swaar en sleg is, en ons bes doen om saam tekens op te rig van die nuwe skepping met vrugbare grond, wonderlike lig, helder water, en harmonie tussen mense en tussen mens en natuur. God is ons tuinier. Kyk net hier op die bord na al die natuurbeelde wat God vir ons in Openbaring gee. Kom ons laat God toe om ons tuinier te wees en om op hierdie manier Christelike hoop opnuut in ons harte te vestig.

Amen.